Nhờ các chú Bộ đội Biên phòng - những “thầy giáo quân hàm xanh” dạy học, hàng trăm trẻ em nghèo mù chữ ở các làng biển trong tỉnh có điều kiện vươn lên cùng bạn bè trang lứa, tiếp cận được với kho tàng tri thức và có người trở thành thầy giáo, cô giáo…

Bộ đội biên phòng tặng xe đạp tiếp sức học sinh nghèo con ngư dân vùng biển đến trường - Ảnh: L.SƠN

Chị Đặng Thị Bích (29 tuổi) ở xóm Rớ (khu phố 6, phường Phú Đông, TP Tuy Hòa), nguyên học sinh lớp học tình thương đầu tiên do Đồn Biên phòng Tuy Hòa (tên gọi cũ là Đồn Biên phòng Đông Tác) nhớ lại: Trước kia, xóm Rớ là xóm nghèo nhất thôn Đông Tác. Quan điểm của người dân làng biển đến thời điểm đó vẫn là “trời sinh voi sinh cỏ”, chỉ cần khỏe mạnh, lớn lên biết đi biển, biết chạy chợ kiếm ăn là được, không cần thiết phải đến trường làm gì. Bởi vậy cả xóm Rớ khi ấy có khoảng 500 hộ với hơn 2.000 nhân khẩu, trong đó trẻ em chiếm số đông nhưng đa phần là con hộ nghèo nên không được đến trường, đến lớp.

Thượng tá Lê Vàng, Trưởng ban Vận động quần chúng Phòng Chính trị BĐBP tỉnh, nguyên Đội trưởng Vận động quần chúng Đồn Biên phòng Đông Tác là người đầu tiên được giao trách nhiệm phụ trách và dạy chữ cho con em các gia đình nghèo ở làng biển nằm bên bờ Nam sông Đà Rằng này, trong đó có cô học trò Đặng Thị Bích. Anh cho biết, trước tình hình có nhiều trẻ em trên địa bàn không được đi học, Đồn Biên phòng Tuy Hòa đã phối hợp với các ngành, đoàn thể ở địa phương, cơ sở tiến hành điều tra, khảo sát và đề xuất với cấp ủy, chính quyền sở tại mượn trụ sở Ban nhân dân khóm để mở lớp học tình thương.

“Không chỉ khó khăn trong việc dạy mà ngay khâu đầu tiên vận động để cha mẹ các cháu cho con mình đến lớp cũng đã vô cùng khó khăn vì họ chưa biết quý trọng con chữ. Bằng phương pháp “mưa dầm thấm lâu”, chúng tôi kiên trì vận động, thuyết phục, trích tiền túi ra mua sách vở cho từng em, cuối cùng lớp học đầu tiên cũng được khai giảng”, thượng tá Lê Vàng nhớ lại. Cứ thế, hết lớp này đến lớp khác, hàng trăm trẻ em trong độ tuổi đến trường đã được các “thầy giáo mang quân hàm xanh” dạy chữ, trong đó có nhiều em học đến phổ thông và cao hơn. “Nhờ có các chú BĐBP dạy cho những con chữ đầu tiên và hết lòng chăm sóc nên những trẻ em nghèo như chúng tôi mới có được như ngày hôm nay”, chị Bích thổ lộ. Còn thầy Dương Minh Tấn, Hiệu trưởng Trường tiểu học Lê Văn Tám (phường Phú Đông, TP Tuy Hòa) cho hay. “Được cán bộ chiến sĩ BĐBP giúp sức, truyền dạy cho con em nghèo các gia đình ngư dân nên phường Phú Đông sớm hoàn thành chương trình phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi”.

Cũng vào thời điểm trên, ở các làng biển của tỉnh từ xã Xuân Hải (TX Sông Cầu) đến Vũng Rô (xã Hòa Xuân Nam, huyện Đông Hòa) tình trạng trẻ em nghèo không được đến lớp, đến trường cũng rất phổ biến. Ông Trần Đi, nguyên Chính trị viên Đồn Biên phòng Xuân Đài cho biết: Những năm đầu 1990, thôn Vũng La (tức thôn Dân Phú 2, xã Xuân Phương); các thôn An Thạnh, Bình Thạnh của xã Xuân Thọ 2 (nay là phường Xuân Đài) và nhiều nơi khác ở vùng biển huyện Sông Cầu (nay là TX Sông Cầu) tình trạng trẻ em đến tuổi đi học nhưng không có điều kiện đến lớp đến trường rất phổ biến. Để các em không bị thiệt thòi, trong vòng 5 năm (từ 1993 đến 1998), Đồn Biên phòng Xuân Đài (tên gọi cũ là Đồn Biên phòng Xuân Thọ) đã phối hợp với địa phương mở 7 lớp học tình thương, dạy chữ cho hàng trăm trẻ em nghèo từ lớp 1 đến lớp 5, góp phần hoàn thành phổ cập giáo dục tiểu học, xóa mù chữ, nâng cao dân trí, xóa đói giảm nghèo… Anh Phạm Văn Đô (SN 1984), một học sinh của lớp học tình thương đầu tiên ở thôn Vũng La xúc động bày tỏ: “Thời điểm đó, gia đình tôi cái ăn cái mặc đều thiếu thốn nên tôi không được đi học như một số bạn bè trang lứa. Nhờ các chú BĐBP dạy chữ mà tôi biết đọc, biết viết. Khi lớn lên lập gia đình, có điều kiện tiếp cận, nắm bắt kỹ thuật nuôi tôm hùm nên gia đình tôi mới thoát được nghèo, có của ăn của để”.

Một trong những học sinh tiêu biểu của các “thầy giáo quân hàm xanh” BĐBP tỉnh nay đã “thành tài” là chị Trà Thị Viên (ở khu phố Phú Thọ 1, thị trấn Hòa Hiệp Trung, huyện Đông Hòa), giáo viên mầm non ở khu phố Phú Thọ 3 (thị trấn Hòa Hiệp Trung). Sinh ra trong một gia đình đông con, luôn trong hoàn cảnh không đủ ăn nên từ bé, Viên không được đến trường mà còn phải đi làm để kiếm tiền phụ giúp ba mẹ. Năm 1995, Viên được Đồn Biên phòng Hòa Hiệp Nam, trực tiếp là “thầy giáo quân hàm xanh” Ngô Xuân Lộc vận động đến lớp học tình thương rồi dạy cho những con chữ và từng phép tính cộng, trừ, nhân, chia trong sự e dè, lo ngại của gia đình. Nhờ sự truyền dạy tận tình của thầy Lộc và các “thầy giáo quân hàm xanh”, Viên tiến bộ từng ngày. Sau khi học xong chương trình tiểu học, Viên học tiếp lên cấp 2. Khi đang học cấp 2, vì gia đình quá khó khăn nên Viên phải bỏ học giữa chừng để vào Nha Trang (Khánh Hòa) giúp việc cho người dì. “Quyết không để những con chữ của các thầy giáo BĐBP bị mai một, tôi vừa đi làm vừa theo học bổ túc văn hóa rồi học bổ túc giáo viên… Tôi rất biết ơn thầy Lộc và các chú, các anh BĐBP đã truyền cho những con chữ ban đầu và định hướng tương lai nghề nghiệp cho tôi”, chị Viên chia sẻ.

LÊ SƠN