1 Xóm nhà nằm rải rác dưới chân núi Hòn Đình. Trước đây, hàng ngày, người dân trong xóm dò dẫm đi trên bờ ruộng cong vênh rồi men theo đường đất nhỏ hẹp, qua khỏi cánh đồng mới đến đường huyện. Lúc đến nhà chú Sáu ở cuối xóm, có đoạn đi trên bờ ruộng, mùa mưa đất lún, chiều tối nhái đồng ngóc đầu kêu…
Lối vào nhà chú cũng đã qua 2 lần “trổ” đường đi. Lần thứ nhất, từ đường huyện vào một đoạn phải đi “ké” qua sân trường của phân trường tiểu học rồi vòng qua ba bờ ruộng mới đến đầu ngõ. Cách đây 5 năm, phân trường tiểu học dời đi, chú “trổ” lối đi khác: từ ngõ men theo bờ ruộng cạnh hàng rào, ra sau nhà rồi vòng qua một đoạn nữa mới đến con đường đất vào giữa xóm. Từ hôm làm đường bê tông đến nay, “mười đêm như chục”, chú đều qua ngồi uống nước trà trước hiên nhà với ba tôi, bàn tán chuyện đồng áng. Trước đây, mỗi khi trời đổ mưa to, bước ra khỏi nhà là “đụng” bờ ruộng lún, xắn quần xách dép, chúngại...
2 Tôi có cô bạn gái làm cùng ngành. Có lần đi công tác qua vùng nông thôn, nhìn xóm nhà ở giữa cánh đồng, cô bạn bỗng nhiên lãng mạn mà nói rằng, sau này lập gia đình, em ước mơ có ngôi nhà nhỏ nằm ngửa mặt ra cánh đồng. Không cần mâm cao cỗ đầy, bữa cơm dọn ra “chén canh, con cá” vợ chồng vui bên nhau.
Cách đây ba tháng, có người ngỏ lời yêu cô và hai người yêu nhau. Hôm đi công tác, tôi cùng cô ghé qua nhà thăm ba chồng tương lai của cô (người yêu cô đi vắng). Xởi lởi một hồi, ông kể: “Ở đây là vùng rốn lũ, mùa mưa học sinh đi học dắt xe đạp thảm lắm! Còn đám cưới tổ chức “trúng” mùa mưa, chú rể cõng cô dâu, đàn ông thì quần dài vắt vai, còn phụ nữ xắn ống quần, túm vạt áo dài, xách dép lội sình”.
Nhắc đến chuyện tương lai của cô bạn gái, ông nói luôn: Đám cưới hai đứa nó tôi ấn định vào tháng mười đến. Tháng mưa dầm, thế nhưng nay có đường liên xóm vừa được đổ bê tông không sợ lội bùn. Nếu không có phong trào xây dựng nông thôn mới, hết đời tôi chưa chắc có con đường bê tông này!
Nghe ba chồng tương lai nói xong, cô bạn cười. Nụ cười viên mãn. Hạnh phúc!
3 Tôi có dịp đi khắp các miền quê của Phú Yên. Mới đây tôi lên xã vùng xa của huyện miền núi, ở đó phong trào góp sức làm đường bê tông của bà con dân tộc thiểu số người Ê Đê rất sôi nổi. Bà con ở đây đồng lòng hưởng ứng không ai mở miệng đòi hỏi quyền lợi gì.
Đi thong dong một đoạn trên con đường bê tông vừa hoàn thành đến một xóm nhỏ, ở đó có một đám cưới tiếng nhạc xập xình. Chú rể cô dâu ra đứng cạnh đường chụp ảnh… Anh thợ ảnh loay hoay “chỉnh đốn trang phục” chúrểcô dâu. Trong lòng tự nhiên thấy vui vui, tôi lấy máy ảnh trong túi, đứng chếch ở một góc xa, zoom lại... bấm máy. Rà xem lại, tấm ảnh chụp “trúng” khoảnh khắc cô dâu, chú rể nở nụ cười tràn đầy hạnh phúc. Nhìn sâu trong góc ảnh, phía trước họ chếch về bên phải là con đường bê tông phẳng phiu, chạy dài hun hút…
MẠNH HOÀI NAM
