Một ngày gần cuối tháng 4/2014, tôi có mặt ở Ninh Bình. Đến miền đất này, tôi như lạc vào vịnh Hạ Long trên cạn, chập chờn núi đá vôi, cao thấp ẩn hiện. Những dòng suối lững lờ trôi dưới chân núi đá cao vút, bên trên mênh mang cỏ cây, hoa lá.
Cố đô Hoa Lư - kinh đô của nhà nước phong kiến trung ương tập quyền đầu tiên ở nước ta, thuộc địa phận xã Trường Yên (huyện Hoa Lư), với diện tích trên 400ha. Nơi đây có đền thờ Đinh Tiên Hoàng và đền thờ vua Lê Đại Hành, gần đó là các di tích khác như động Thiên Tôn, chùa Nhất Trụ. Ngoài kiến trúc độc đáo, chạm khắc gỗ thì Hoa Lư còn lưu giữ nhiều câu chuyện lịch sử, truyền thuyết mang tính nhân văn sâu sắc. Đặc biệt, Ninh Bình có quần thể danh thắng Tràng An đang được đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa nhân loại.
Chùa Bích Động (ở thôn Đan Khuê Trong, xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư) là một thắng cảnh nổi tiếng. Hơn 10 năm trước, tôi đã có dịp chiêm bái và thành kính dâng hương nơi đây cùng với đoàn Báo Văn hóa. Bích Động nằm ở lưng chừng núi, sơn thủy hữu tình, ngôi chùa có kiến trúc độc đáo, hài hòa với thiên nhiên, có nhiều hang sâu trong núi đá vôi, ngày hè vào đó mát rượi. Kiến trúc rất độc đáo hội tụ “Bích sơn bát cảnh”, có sự hài hòa giữa núi, hang động, chùa ẩn hiện giữa những cây cổ thụ xòe tán lá xanh biếc…
Điều đặc biệt ấn tượng đối với tôi trong chuyến đi lần này là khi tham quan chùa Bái Đính ở Gia Sinh (Gia Viễn) hoàng tráng, đồ sộ. Tọa lạc trên khu đất rộng gần 700ha, Bái Đính hôm nay kết hợp hài hòa, đan xen, quyện vào Bái Đính cổ tự (xưa) cũng ở ngay trong không gian này. Truyền thuyết về chùa Bái Đính xưa là cả một pho lịch sử đầy huyền bí, linh thiêng. Chùa có bộ tam thế bằng đồng lớn nhất Việt Nam, có hành lang la hán lớn nhất (trên 500 pho tượng la hán bằng đá xanh), có pho tượng Thích Ca bằng đồng cao nhất, chùa lưu giữ 6 viên ngọc xá lợi (bảo vật vô giá đối với các tăng ni, phật tử) nghe nói được đưa từ Ấn Độ - thủy tổ của Phật giáo thế giới về lưu giữ nơi Bái Đính này. Một gác chuông cao trên 10 tầng tọa lạc ở phía tây chùa, trên đồi cao uy nghi, trầm mặc. Hoa văn trên các công trình kiến trúc chùa Bái Đính được chạm trổ công phu, tinh tế. Trong chùa có nhiều cây xanh, đặc biệt là cây bồ đề được các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước trồng đang tỏa bóng mát. Dập dìu khách thập phương đến viếng cảnh chùa, cầu nguyện cho sự bình an của cư dân đất Việt.
Quần thể Nhà thờ đá ở Bùi Chu - Phát Diệm (huyện Kim Sơn) cách TP Ninh Bình chừng 50km về phía đông cũng là nơi thu hút đông đảo du khách đến tham quan. Nhà thờ đá có kiến trúc độc đáo, kết hợp giữa văn hóa phương Đông với phương Tây. Điêu khắc đá tạo dấu ấn riêng biệt, đậm nét ở nơi này. Ngoài nơi cầu nguyện (chính tòa), nhà thờ đá ở Bùi Chu - Phát Diệm còn có hồ Phương Đình, 4 nhà thờ nhỏ và bên trái là nhà thờ Đức Mẹ. Nhà thờ đá Phát Diệm là niềm tự hào của người Công giáo Việt Nam và là một địa chỉ du lịch khá độc đáo của vùng đồng bằng Bắc Bộ.
Rất nhiều cơ sở tôn giáo, danh thắng ở Ninh Bình là điểm du lịch thu hút du khách. Lễ hội cũng là nơi thu hút du khách đến tham quan. Ninh Bình có đến hơn 1.000 di tích lịch sử văn hóa, hơn 200 lễ hội (đa phần lễ hội gắn với chùa chiền, sông nước), như lễ hội cố đô Hoa Lư, lễ hội đền Thái Vị, lễ hội đền Đức Thái Nguyễn, lễ hội chùa Bái Đính… Được biết, các lễ hội tâm linh ở Ninh Bình được xếp vào tốp 10 điểm du lịch tâm linh của Việt Nam, sau chùa Hương, Yên Tử, Thiên Mụ…
Ninh Bình - miền lễ hội, non xanh nước biếc hữu tình, là nơi tôi được sinh ra. Đại lễ Phật đản Liên Hợp Quốc (Vesak) lần thứ 11 diễn ra tại chùa Bái Đính từ ngày 8 đến 11/5, thêm một lần nữa chứng minh cho việc bảo tồn và phát huy giá trị tâm linh của vùng đất hội tụ nhiều di tích, nhiều vẻ đẹp này. Quần thể danh thắng Tràng An sẽ là di sản của nhân loại, là điểm đến vô cùng hấp dẫn.
HỮU BÌNH
