So với các đảo nổi, cuộc sống trên những đảo chìm ở quần đảo Trường Sa khắc nghiệt hơn. Trong không gian chật hẹp, các chiến sĩ phải tính toán chi li từng giọt nước ngọt, từng thùng rau xanh… Tuy vậy, các anh vẫn giữ được sự lạc quan, kiên cường bám đảo, bám biển, bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

MUÔN VÀN GIAN LAO

Trên chuyến hải trình gần 1 tháng trên tàu HQ 571 đến với các đảo phía nam quần đảo Trường Sa, chúng tôi được đặt chân lên 7 đảo thì có đến 4 đảo chìm. Nhìn từ xa, những đảo chìm Đá Lát, Đá Tây, Đá Đông, Thuyền Chài… như những ngọn hải đăng giữa sóng biển Trường Sa. Các đảo nằm trơ trọi giữa bốn bề sóng nước. Hầu hết đều có từ 2 đến 3 điểm đảo được xây dựng trên nền san hô nằm dưới mực nước biển. Lúc thủy triều lên, bãi san hô ngập nước, lúc triều xuống bãi san hô trơ ra, quanh năm chịu nhiều sóng gió… Tất cả các đảo chìm đều có kiến trúc giống nhau. Từ cầu cảng, nơi cập xuồng, bia chủ quyền đến khu nhà bếp, phòng ở, hội trường. Phía trên nóc của tòa nhà kiên cố là lá cờ đỏ sao vàng. Những diện tích nhỏ hơn được chiến sĩ tận dụng để trồng rau xanh, làm bể chứa nước ngọt...

Theo thiếu tá Lưu Quang Sắc, Chính trị viên điểm đảo Thuyền Chài B, do đặc thù công việc ở đảo nên chỉ có anh và trưởng đảo có phòng riêng, các chiến sĩ còn lại phải ngủ giường tầng vì diện tích quá chật hẹp. Những ngày đảo chìm đón khách từ đất liền ra thăm và ở lại đêm, các chiến sĩ phải nằm ở nền nhà để nhường chỗ ngủ cho khách. Anh Sắc chia sẻ: “Đảo chìm không có nhà ăn riêng hay trạm xá, tất cả sinh hoạt đều diễn ra tại phòng ở. Mỗi khi trời mưa bão, sóng cao vài mét đổ vào đảo, chiến sĩ chúng tôi phải đóng kín cửa bật điện để ăn cơm. Không ít chiến sĩ ở đảo chìm đi tuần tra đêm bị sảy chân ngã nhào do diện tích quá chật. Những cuộc điện thoại về đất liền phải hét to như cãi nhau để át tiếng sóng biển”.

Không như đảo nổi, các chiến sĩ ở đảo chìm sau giờ huấn luyện, muốn giải trí chỉ có thể tập tạ hay học đàn, làm hoa ốc biển, hát karaoke… Vào mùa hè, để tiết kiệm nguồn nước ngọt trên đảo, các anh tận dụng nước tắm để tưới rau. Rau xanh được các chiến sĩ tận dụng trồng từ những diện tích mái hiên, hay trồng trong hộp xốp, thùng gỗ. “Trên các đảo chìm, việc trồng rau theo mùa và theo hướng, thậm chí có những lúc chúng tôi phải mang cả rau vào giường ngủ. Nhiều hôm trời nổi mưa gió giữa đêm, anh em không kịp chuyển thùng rau vào nhà nên bị sóng đánh tan. Chúng tôi chỉ biết đứng nhìn xót xa”, chiến sĩ Trần Văn Nhân, quê ở xã An Phú, TP Tuy Hòa, đóng quân trên đảo Đá Lát bộc bạch.

Các chiến sĩ đảo Đá Tây chăm sóc vườn rau - Ảnh: H.MY

VƯỢT KHÓ BÁM ĐẢO

Mặc dù sinh hoạt trên một diện tích rất nhỏ hẹp, điều kiện sống còn nhiều thiếu thốn, nhưng các chiến sĩ trên các đảo chìm vẫn kiên cường, lạc quan. Để cải thiện bữa ăn, các anh thường dùng ca nô đánh bắt cá, mực… Ngoài ra, các chiến sĩ còn nuôi chó và huấn luyện chúng săn bắt cá trên các rạng san hô khi thủy triều rút. Tại một số đảo như Đá Đông, Đá Tây, các chiến sĩ còn có sáng kiến xây dựng một khu nhà giàn ngay trên biển. Phía dưới nuôi heo, gà, vịt, chó, phía trên trồng rau xanh. Hạt giống rau từ đất liền cũng được các anh tuyển chọn để thích nghi với điều kiện khí hậu ngoài đảo, thường là những giống rau ngắn ngày và chỉ trồng để lấy thân như rau muống, cải xanh. Các chiến sĩ còn nhặt nhạnh những miếng gỗ trôi nổi trên biển để che chắn rau khi mùa mưa đến. Đại úy Trương Hồng Phượng, Đảo trưởng đảo Đá Lát chia sẻ: “Vì đảo chật, nên các chiến sĩ không có không gian riêng. Nhờ vậy mà anh em đoàn kết, gắn bó hơn. Có giận nhau cũng chỉ được vài tiếng là lại làm lành. Tối nào, sau khi nghe thời sự, mọi người cũng tập hợp nhau lại đàn hát, karaoke… Nhờ vậy, các chiến sĩ bớt nhớ nhà, không khí trên đảo nhỏ cũng bớt đìu hiu”.

Để giải quyết việc thiếu nước ngọt sinh hoạt, mỗi khi trời kéo mây đen, các chiến sĩ lại gọi nhau dọn vệ sinh những vị trí trống ở mái hiên để mắc vòi hứng nước vào thùng. Mùa nắng, 3 đến 4 ngày, các anh mới tắm giặt, còn buổi sáng đánh răng, rửa mặt chỉ với một ca nước… “Tuy vậy, anh em vẫn rất tình nghĩa. Mỗi khi có khách từ đất liền ra thăm, các chiến sĩ bao giờ cũng để một thau nước sạch để mọi người rửa mặt mũi, tay chân”, trung úy Nguyễn Đình Thái, Điểm trưởng đảo Đá Tây B bộc bạch.

Anh Nguyễn Phú Yên, cán bộ của Sở VH-TT-DL tỉnh Bình Dương tâm sự: “Trong những ngày đêm lưu lại trên các đảo chìm ở Trường Sa, chúng tôi, những vị khách đến từ đất liền rất cảm kích trước những cử chỉ quan tâm, thái độ mến khách và hành động đầy nghĩa tình của các anh. Các chiến sĩ luôn sẵn sàng nhường chỗ ngủ, thếch đãi những món ăn ngon và thức đêm canh gác để chúng tôi có giấc ngủ bình yên. Không một lời than vãn, ngời ngời trên nét mặt đen sạm vì nắng gió của các anh là một sự lạc quan, quả cảm, kiên cường bám đảo, bám biển, bảo vệ chủ quyền lãnh hải của Tổ quốc”.

HÀ MY