Quê tôi giờ đã lên phố lên phường, cuộc sống người dân nhiều đổi mới. Nhưng phong tục ăn tết ngày xưa vẫn còn, nhất là sau ngày 23 tháng Chạp cúng đưa ông Công - ông Táo về trời, mọi nhà chộn rộn chuẩn bị để đón một cái tết ý nghĩa.
Càng về gần những ngày cuối của năm cũ để nhường lại ngày đầu năm mới đang thập thò trước cửa, không khí quê tôi càng rộn ràng, vui vẻ. Nhất là các mẹ tranh thủ trời nắng loay hoay hong phơi đu đủ, củ kiệu, củ hành làm dưa món; ngâm gạo rồi xay đem đến lò tráng bánh. Tôi nghe bác Năm ở nhà kế bên, thím Bốn hay cô Tám ở trước mặt nhà đều nói: “Kệ, tranh thủ làm vài hũ dưa món cho sắp nhỏ ở Sài Gòn dìa nó ăn. Tráng vài trăm bánh tráng để sau tết nó dô lại Sài Gòn có ăn, bánh tráng lò ở mình ngon hơn bánh mua ngoài chợ”.
Những ngày cận tết, chợ xổm quê tôi nhộn nhịp hơn. Cũng hơn mười sạp hàng đó thôi, nhưng những ngày này, hàng hóa phục vụ cho ngày tết được bày bán nhiều. Chợ họp sớm hơn và rộn ràng tiếng nói tiếng cười, tiếng mời mua sắm của chị hai Xăng chủ sạp hàng bánh mứt và đồ khô, của thím Tám chuyên bán bún, bánh tráng. Liến thoắng mời của mợ sáu Vũ bán chuối và hoa vạn thọ hay chị bảy Niềm bán vịt xiêm…
Và rộn rã những lời thăm hỏi ân tình của những người ở đầu xóm với những người ở cuối xóm: “Tết này vợ chồng thằng Hai có về không”, “Chuẩn bị tết sao rồi?”, “Sắm sửa tết xong hết chưa?”… Có một điều hay là trong cuộc sống thường ngày đôi khi người này bất hòa với người kia, nhưng đến ngày cận tết, gặp nhau ở chợ hầu như ai nấy đều tươi rói, xởi lởi từ ánh mắt, nụ cười đến những câu chào hỏi và mời nhau trong ba ngày tết tranh thủ đến nhà chơi.
Ở quê, hầu như nhà nào cũng có một hai chậu mai rừng và mai tứ quý. Khoảng tuần đầu tháng Chạp, mọi người tranh thủ lặt lá mai. Quê tôi vẫn giữ nếp lặt lá mai vần công với nhau. Ngày tập trung lặt lá mai cũng vui lắm, sáng chủ nhà pha cà phê, nước trà nóng để các chú, các anh tập trung uống và râm ran chuyện tết. Chiều lặt lá mai xong cũng ngồi lại thưởng thức rượu tết với đặc sản cây nhà lá vườn.
Cúng giẫy mả (cúng lạp), cúng tất niên cũng là hoạt động tăng thêm phần rộn ràng ngày cận tết. Bắt đầu từ 23 tháng Chạp đã lo giẫy mả ông bà. Cúng tất niên bắt đầu từ 24 tháng Chạp, nhưng cũng có nhiều gia đình chờ con cái đi làm ăn hay học tập xa trở về đông đủ, chiều 30 tết mới cúng.
Nhìn và nghĩ cũng vui, nhà nào cũng đều cúng tất niên rồi cũng mời nhau chung vui, có người phải “chạy sô” ăn tất niên. Ngày tất niên cùng đến chia vui với nhau để tình làng nghĩa xóm, tình anh em gia đình thêm gắn bó đoàn kết. Tôi nhớ ngày còn sống, ông nội tôi thường nói: “Ngày tất niên, anh em, bà con chòm xóm đến với nhau là thể hiện hòa thuận, chứ ba bữa rày ăn uống bao nhiêu…”.
Mỗi năm, những ngày cận tết là những ngày vui nhất. Cuộc sống dù hiện đại đến đâu nhưng những hoạt động, những phong tục cổ truyền của ngày tết quê tôi vẫn còn lưu giữ.
HOÀNG HÀ THẾ
